Günümüzde dolandırıcılık, en sık karşılaşılan suçlar arasında yer almaktadır. İnsanların zaaflarından faydalanan ya da algılarını hile yoluyla yanıltarak gerçekleştirilen bu durum, internetin yaygınlaşması ile artık sanal ortamda da sıklıkla karşılaşılan bir durum haline gelmiştir. Dolandırılan para nasıl geri alınır ya da dolandırıldım, ne yapmalıyım gibi sorular bu vakaların artışıyla birlikte çoğalmıştır. Dolandırıcılık özellikle sosyal medyada hesapların çalınması, çalınan hesap sahiplerinin yakın çevresine para talep edilen mesajlar yoluyla da gerçekleşebilmektedir. Pek çok şekilde gerçekleşebilen dolandırıcılık ile ilgili Türk Ceza Kanunu’nda gerekli düzenlemelere yer verilmiştir.
İçinde bulunduğumuz yüzyılda teknolojinin gelişmesi sayesinde pek çok imkan ortaya çıkmaktadır. Bu imkanlar doğrultusunda gerçekleşen gelişmeleri kötüye kullanan pek çok insan da vardır. Dolandırıcılık olayıyla karşılaşıldığında ve bunun bir dolandırıcılık olduğu anlaşıldığında 6 ay içinde suç duyurusunda bulunmak gerekmektedir. Mağdur maddi yönden zarar görmüşse bu paranın geri alınabilmesi için faile tazminat davası açılabilmektedir.
Dolandırılan kişinin ilk olarak savcılığa suç duyurusundan bulunması gerekmektedir. Dolandırıcılık mağduru olan kişi dolandırıldığını anladığı ve faili öğrendiği andan itibaren 6 ay içinde suç duyurusunda bulunmalıdır. Bu süre içinde suç duyurusunda bulunulmazsa dolandırıcılığın basit hali nedeniyle faillere ilişkin cezai işlem uygulanmamaktadır.
Dolandırıldım Ne Yapmalıyım?
Dolandırılan para nasıl geri alınır ya da nereye şikayette bulunabilirim gibi sorular, mağdurlar tarafından en çok aratılan sorular arasında yer almaktadır. Dolandırıcılık suçunu şikayet edebilmek için şu adımları izlemek gerekir:
- Bir suçu şikayet etmek isteyenler öncelikle kolluk kuvvetlerine ya da Cumhuriyet Başsavcılığına şikayette bulunmalıdır.
- Kaymakamlıklara, valiliklere ya da mahkemelere şikayette bulunmak mümkündür. Yapılan bu şikayetler resen Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmektedir. Yurt dışından gelen şikayetler Türkiye konsoloslukları ya da elçilikleri üzerinden gerçekleşmektedir.
- Bir kamu görevinin görevini kötüye kullanarak işlediği suçlarda durum ilgili kuruma şikayet edilmektedir. Bu şikayet kurum tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
Dolandırılmış olan kişiler paralarını geri alabilmektedirler. Parayı geri almak için atılacak olan adımlar suçun mağduru olan kişi ve somut olayların durumuna göre, taşıdıkları niteliklere göre değişiklik göstermektedir. Dolandırıcılık nedeniyle maddi zarara uğrayan kişilerin öncelikle suç duyurusunda bulunması ve dolandırıcılık mağduru olduğunu kanıtlaması gerekmektedir. Dolandırıcılara karşı açılacak dava ve icra takibi başlatılmalıdır. Böylece para geri alınabilmektedir.
Dolandırıcılık ile karşı karşıya kalan insanlar ilk başta ne yapacaklarını bilemeyebilirler. Böyle bir durumda karşılaşmak, insanlarda doğal olarak paniğe neden olmaktadır. Bu durumlarda sakinliği korumak çok önemlidir. Dolandırıcılıkla ilgili suç duyurusunda bulunmak, dava ve icra takibi açma gibi hukuki süreçlerin yönetimi için Antalya avukat ile çalışmak önemlidir. Avukatlar hukuki süreçleri yürütmekte uzmandırlar ve kişilerin haklarının korunması için mücadele ederler.
İnternette karşılaşılan dolandırıcılık suçları “bilişim suçları” adı altında değerlendirilmektedir. Bilişim suçları belli bir alanda yer almaktadır. Bilişim suçlarının niteliği nedeniyle ceza hukuku alanında farklı özelliklere sahip olmaları söz konusudur. Bilişim suçları günümüzde en sık karşılaşılan suç türlerindendir. Teknoloji ve sosyal medya kullanımının artması nedeniyle bu suçlarla mücadele etmek için pek çok tedbir alınmaktadır. Dolandırıcılık mağduru kişilerin ceza hukuku ve bilişim hukuku alanında uzman olan avukatlar ile çalışmaları gerekmektedir.
Dolandırıcılık Türlerine Göre Parayı Geri Alma
İnsanlar pek çok şekilde dolandırılabilmektedir. Dolandırıcılığın en çok karşılaşıldığı yer internet ortamıdır. Örneğin bahis sitelerinde dolandırılma durumu ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Dolandırılan para nasıl alınır sorusuna verilen cevap bu durumda değişiklik gösterir. Bahis dolandırıcılığı başlığı altında incelenen bu suçta, mağdurun kaybetmiş olduğu parasını geri alabilmek için başvuracağı yöntem, bahis şirketine nasıl para ödendiğine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Bahis sitelerine kredi kartıyla ödeme yapılmışsa bu durumda ters ibraz, bir diğer adıyla chargeback yöntemi uygulanır. Ters ibraz, kredi kartı sahibinin uluslararası ters ibraz kurallarına aykırı bir durum söz konusu olması durumuna işlem yapan kişiye verilen itiraz hakkıdır. Kredi kartı sahibi, onayı olmadan yapılan işlemlere ters ibraz uygulanması için başvuruda bulunur.
Ters ibraz prosedürü şu şekilde gerçekleşmektedir:
- Mağdur olan kişi kendi bankası ile iletişime geçerek itirazını iletmektedir. Mağdur olan kişi bu beyanını harcama itiraz dilekçesi yoluyla iletmektedir. Dilekçede harcamaya ilişkin koda da yer verilmektedir.
- Mağdurun bankası, itirazı iş yeri bankasına iletir ve iş yeri bankası da itirazı ilgili iş yerine sunar. İşlemle ilgili belgelerin talebi gerçekleşir.
- İş yeri, bu belgeleri bankaya iletir. İş yeri harcama koduna uygun olan belgeleri toplar ve işlem gerçekleşen kartın bankasına iletir.
- İş yerine tanınmış olan sürede gerekli belgeler iletilmemişse bu durumda itiraz edilmiş olan tutar, iş yeri hesabından çekilip kart sahibi bankaya iade edilmektedir. İletilmiş olan belgeler yeterliyse itiraz reddedilmektedir.
- Elde edilmiş belgeler ve bilgiler, işlem yapılan kartın bankası tarafından yetersiz bulunmuşsa itiraz sürecine devam edilebilmektedir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda itiraz, iş yeri bankasına iletilmektedir.
İtiraz işlemi kartta yapılan işlemden itibaren 120 gün içinde gerçekleşmelidir. Bu itiraz süresi hak düşürücüdür.
Bahis sitesine EFT/havale ile ödeme gerçekleşmişse ters ibraz yöntemine başvurulmamaktadır. Çünkü ters ibraz başvurusu sadece kredi kartları için geçerli olan yöntemdir. Yani EFT ya da havale ile gerçekleşen ödemelerin iadesi için İcra İflas Kanunu’nda yer alan icra takibi yöntemi ile gerekli işlemler yapılır.
Bitcoin yatırımı yapmak amacıyla gerçekleştirilen işlemler nedeniyle dolandırıcılık ile karşılaşılmışsa bu durumda Türk Ceza Kanunu madde 282 hükümleri geçerlidir. Kripto para piyasalarında çeşitli yollarla dolandırıcılıkla karşılaşmak mümkündür. Yaygın olarak karşılaşılan dolandırıcılık türleri şunlardır:
- Bitcoin yatırım vaadi ile dolandırıcılık
- Teknik destek yoluyla dolandırıcılık
- Sahte web siteleri aracılığıyla dolandırıcılık
- Kimlik bilgilerinin ele geçirilmesine yol açan mailler ile gerçekleşen dolandırıcılık
Bu tür dolandırıcılık türleriyle karşılaşıldığında hemen bir avukata başvurup gerekli adımların atılması gerekmektedir.
Dolandırıcılık Suçu Türleri
Dolandırıcılık üçe ayrılmaktadır:
- Türk Ceza Kanunu madde 157’ye göre gerçekleşen dolandırıcılık suçu
- Türk Ceza Kanunu madde 158’e göre ağır ceza gerektiren dolandırıcılık suçu
- Türk Ceza Kanunu madde 159’a göre az ceza gerektiren dolandırıcılık suçu
Dolandırılan para nasıl geri alınır sorusu pek çok şekilde cevaplandırılabilmektedir. Basit dolandırıcılık suçu daha az ceza gerektiren bir suçken bu suç için şikayet bir muhakeme koşuludur. Bu suçlara ilişkin soruşturma ve kovuşturma yapılması, şikayetin gerçekleşmesine bağlı bir durumdur.
Mağdur şikayette bulunmaz ya da şikayet geri çekilirse bu durumda suç ile ilgili yargılamaya başlanmaz. Nitelikli dolandırıcılık suçu resen dikkat edilen suçlar arasında yer alıp şikayete tabi olmamaktadır. Mağdur kişi şikayette bulunmada bile suçun işlendiği yetkili merciler tarafından tespit edilirse soruşturma başlatılır.
Kanuni gerekçesi bulunmayan şikayetler, savcılık tarafından dikkate alınmamakta ve soruşturma yapılmasına gerek olmadığına ilişkin karar verilebilir.
İnternet üzerinden gerçekleşen dolandırıcılık vakaları sadece sosyal medya üzerinden gerçekleşmez. Pek çok sahte site, bahis sitesi, yanıltıcı ürün satışı gerçekleşen siteler gibi yollar üzerinden gerçekleşebilir. Durum ne olursa olsun dolandırıcılık ile karşılaşıldığı zaman vakit geçmeden mutlaka bir avukata başvurmak önemlidir.
