Miras paylaşımı konusu, bir anne ya da babanın vefatının ardından yaşanan en büyük hukuki durumlardan biridir. Kimi zaman kolay kimi zamansa oldukça zorlayıcı bir süreç barındıran bu miras paylaşımı hakkında pek çok soru sorulmaktadır. Anne ya da baba sağ iken miras paylaşımı yapılıp yapılmayacağı da bu sorular arasında yer almaktadır.
Ölüm gibi durumlarda miras paylaşımı, miras hukukuna göre oldukça önemli konulardan biridir. Biri vefat ettiğinde mirasçılar arasında yapılan bu paylaşım çoğu zaman sıkıntılı bir süreç içermektedir. Miras hukukunda kan ve soy bağı önem taşımaktadır. Bu durumda miras sırası şu şekilde sıralanabilir:
- Miras paylaşımında ilk derece miras paylaşılacak kişiler arasında ölen kişinin en yakınları yani altsoyları yer almaktadır. Bunlar çocukları, torunları ve torunlarının çocukları şeklinde devam eder.
- İkinci derecede ölümden sonra miras paylaşımında yer alan kişiler miras bırakan kişinin anne babası ve altsoyu yer almaktadır. Yani kişinin kardeşleri, yeğeni ve yeğenlerinin çocuklarını da kapsamaktadır.
- Ölüm gerçekleştiğinde üçüncü sırada yer alan mirasçılar ise büyükbaba, anneanne ve onların altsoyları yer almaktadır. Ölen kişinin amcasını, hala, teyze ve dayısını hatta onların da altsoylarını kapsar.
- Diğerleri ise dördüncü, beşinci ve altıncı olarak devam etmektedirler.
Ölüm gerçekleştiğinde miras paylaşımı yakın bağa sahip, yani birinci derece akrabalar, daha sonraki derecelerde yer alan akrabaların miras haklarını devre dışı bırakmaktadır. Ölen kişinin çocukları varsa bu durumda miras onlara geçerken, çocuk sahibi değilse ve evlenmemişse bu durumda ikinci derecedeki akrabalarına miras hakkı geçer. Ayrıca ölüm durumunda miras paylaşımı her kademe içinde kanuni mirasçı olma hakkı kazanan en yakın kan bağı olan akrabaları arasında miras eşit olarak paylaşılmaktadır. Merhumun 5 çocuğu varsa her biri bu mirasın beşte birini alırlar.
Bu dereceler içinde yer alan en yakın akrabalardan biri ya da birkaçı miras bırakan kişiden önce vefat etmişse onların yerine altsoyundaki kişiler mirasçı olur. Örnek vermek gerekirse miras bırakan kişinin çocuklarından biri kendisinden önce vefat etmişse bu durumda miras çocuğunun çocuğuna, yani torununa geçmektedir. Miras hakkı torunlar arasında eşit bölünür.
Miras bırakmadan önce vefat eden ya da yazılı nedenlerle mirasçısı olmayan, en yakın akrabalarından birinin altsoyu da yoksa onun miras hakkı bir yanındaki mirasçıya geçer. Yanı kanuni mirasçı olma hakkı en yakın hasımlarına geçmektedir. Miras bırakan kişinin 6 çocuğundan biri miras bırakılmadan önce vefat etmişse ve altsoyu yoksa onun yasal miras hakkı diğer 5 kardeşine ait olur ve eşit olarak bölünmektedir.
Bunların dışında evlilik dış doğan çocuk da birinci dereceye aittir ve yasal mirasçılar arasındadır. Evlilik dışı doğan çocuklar da en az evlilikle doğmuş çocuklar kadar hak sahibidirler.
Baba Ölmeden Mirasını İstediği Çocuğuna Bırakabilir Mi?
Baba ölmeden mirasını istediği çocuğuna bırakabilir mi sorusu, miras hakkında en sık sorulan sorulardan biridir. Sağlar arası aktarım olarak bilinen bu yöntemde, yasal gereklilikler yerine getirildiği sürece ebeveyn, çocuğuna yaşamı boyunca mülk verebilir. Türk Borçlar Kanunu bu bağlamda gerekli hükümleri düzenlemektedir. Baba vasiyet beyanına göre bunu çocuklarına miras devredebilir. Kişinin sahip olduğu mülk üzerinde tam tasarruf yetkisine sahip olması nedeniyle bu tür bir işlem yapılabilmektedir.
Miras hukukuna göre ölen kişiye vasiyetçi denir ancak ölen kişinin terekesi onun malıdır. Ölen kişi, kendisine miras kalan mallar üzerindeki mülkiyet haklarını, yaşamı boyunca kullanma hakkına sahiptir ve kanun çerçevesinde tasarruf etmekte özgürdür. Devir işlemi sırasında mirastan kaçınmanın yaşanmaması için oldukça dikkatli olmak gerekmektedir. Ölen kişinin malvarlığı üzerindeki tasarruf hakkı kanunun öngördüğü sınırlar dahilinde kullanılabilir.
Baba Miras Dağıtırken İstediğini Yapabilir Mi?
Miras paylaşımı esnasında baba, terekesini yani miras bıraktığı malvarlığını, murislerin üzerinde kanun kapsamınca korunan haklara dokunmamak kaydıyla dilediği gibi vermekte özgürdür. Tasarruf edilebilir olan ve murisin tasarruf özgürlüğü dahilinde bazı mallar üzerinde miras bırakan kişiler istediklerini yapabilirler. Bu durumda saklı paylara dokunamazlar. Saklı payların dışında kalan kısımlar tasarrufa açık kısımlardır. Muris, malvarlığı üzerinde bir değişikliğe gideceği zaman saklı paylı mirasçılar, haklarını korumak suretiyle malvarlığını istediği kişiye devredebilir.
Baba, kanun hükümlerine uymak şartıyla mirasını dilediği kişiye bırakabilir. Dava miras hukuku çerçevesinde yürütüldüğü sürece kanun, ölen kişinin mirasını dilediği gibi tasarruf etme imkânını göz ardı etmemektedir. Ölen kişinin kanuna uygun olarak yaşamı boyunca dilediği kişiye miras bırakması durumunda maluliyet tazminatı talep edilemez. Merhumun ölümünden sonra mirasçılar, saklı paylarının haksızlığa uğradığını ileri sürerek tenkit davası açabilirler.
Vasiyetçi, saklı payı bulunan mirasçıların haklarına haksızlık etmemek kaydıyla, malı hayattayken dilediğine hediye edebilir. Ölen kişinin vasiyetname hazırlayarak veya mirasçı atayarak miras bırakma hakkı vardır. Buradaki hukuki engel, saklı pay sahibi mirasçıların paylarının korunmasıdır.
Ölen kişi hayattayken mirası bölerek miras hukukuna göre hareket etmişse bir sakınca yoktur. Vefat eden kişinin vasiyetnameye göre veya miras sözleşmesi çerçevesinde malları mirasçılara dağıtabileceği durumlarda şekilsel gereklere uyulması gerekmektedir. Ölen kişinin hayattayken yaptığı bu faaliyetlere mirasçılar itiraz edemez. Merhumun ölümünden sonra mirasçılar bazı hukuki yollara başvurabilirler.
Bir mirasçının yapabileceği işlemlerden biri tazminat davası açmaktır. Ölen kişinin mirası, yaşamı boyunca paylaştırılmışsa ve miras hukukunun belirlediği sınırları aşıyorsa, ölenin ölümünden sonra mirasçılar dava açabilirler. Mirastan mal kaçırma olarak da bilinen Muris Muvazaası, babanın hayattayken mal kaçakçılığı yaptığı davalarda dava edilebilecek davalardan biridir. Ayrıca diğer mirasçıların haklarından biri de ölüm nedeniyle yapılan tasarrufun iptalidir. Bu şekilde mirasın yeniden dağıtılmasını talep etmek mümkündür.
Anne Baba Sağ İken Miras Paylaşımı Yapılır Mı?
Mirasçının yaşamı boyunca mirası bölüşmek için bir vasiyetname yazması gerekir. Vasiyette; Mirası kimin kime, nasıl bıraktığı açıkça belirtilmelidir. Kişi ölene kadar vasiyetname güncellenebilir. Terekeden ayrılan kişinin kanuni mirasçısı olmayan kişilere de hisse verebilir.
Miras, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kişilere ait mallar ile Türkiye’deki mülklerin, miras yoluyla veya başka bir yolla, karşılıksız olarak bir kişiden diğerine devredilmesi veraset ve intikal vergisine tabidir. Mirasın mirasçının ölümü sonrasında intikal eden kısmı miras belgesinde görülebilir. Bu belge Sulh Hukuk Mahkemesi ve noterden talep üzerine alınır. Başvuru için mirasçı veya avukatının başvuru yapması yeterlidir. Miras bırakan baba veya anne ölmüşse miras kardeşler arasında paylaştırılır. Bu, tüm kardeşler arasında eşit olarak yapılır. Bir veya daha fazla kardeşin ölmesi durumunda yasa, hayatta kalan kardeş ile ölen kardeşin torunları arasında bölünmeyi öngörmektedir.
Mirasçı henüz yaşarken, mirası bölüşmek için bir vasiyetname yazması gerekir. Vasiyette mirası kimin kime, nasıl bıraktığı açıkça belirtilmelidir. Kişi ölene kadar vasiyetname güncellenebilir. Terekeden ayrılan kişinin kanuni mirasçısı olmayan kişilere de hisse verebilir.
Anne baba sağ iken miras paylaşımı yapabilir ve malları diledikleri gibi çocukları arasında bölüştürebilirler. Nitekim kimdesin saklı payına dokunamazlar. Yani bir çocuğa hiç miras bırakmama gibi bir durum söz konusu değildir Saklı paylarına dokunulmadığı müddetçe anne ve baba sağken mal paylaşımı yapılabilir. Antalya avukat hizmetimiz ile siz de miras paylaşımı hakkında detayları öğrenebilirsiniz.
