Konkordato Nedir?
Konkordato talebi İcra ve iflas Kanununda yer almamakla birlikte öğretide vade konkordatosu ve tenzilat konkordatosu olarak ikiye ayrılmaktadır.
Tenzilat Konkordatosu: Alacaklılar, alacaklarının belirli bir miktarını talep etmekten vazgeçerler ve borçlu borçlarının konkordatoda kabul edilen kısmını ödemek suretiyle borçlarının tamamından kurtulur.
Vade Konkordatosu: Borçlu borcunun tamamını ödemek için alacaklılarından bir vade ister veya borçlarını alacaklıları ile arasında anlaşmak sureti ile taksitlendirir.
Karma Konkordatosu: Ülkemizde genel itibari ile bu iki metot birlikte kullanılmaktadır. Bu şekilde hem belirli bir borçtan kurtulan hem de borçlarını taksitlendiren şirketler iflastan kurtulmakta ve ticaretlerine devam etmektedir.
Vade konkordatosu talep eden şirketler borca batık olmayıp, borç ödemeden aciz halde bulunan şirketlerdir. Diğer bir deyişle, mevcudu borçlarının tamamını ödeyebilecek durumda olan bir borçlunun mallarını o anda satarak vadesi gelmiş bütün borçlarını ödemesi mümkün değilse, o zaman borçlu borçlarını yüzde yüz, yani tamamen ödeme taahhüdünde bulunarak alacaklılarından kendisine bir mühlet verilmesini isteyebilir.
Tenzilat Konkordatosunda ise konkordato talep eden şirketin borçlarının tamamını ödeyebilecek durumda olması gerekmemektedir. Önemli olan borçlarının belirli yüzdesini ödeyebilecek durumda olmasıdır. Alacaklıların kanunda belirtilen çoğunlukta kabulü ve mahkemenin tasdiki ile konkordato ilan edilebilecektir.
Uygulamada ise her iki konkordato türü birlikte talep edildiğinden hem borçlar yapılandırılmakta hem de belirli oranlarda indirim yapılmaktadır. Netice itibari ile alacaklılar hiç para alamamaktansa bir kısım fedakarlıklar yaparak zararlarını düşürmektedir. Bu nedenle konkordato hem borçlunun ticari hayatına devam etmesini sağlayarak ekonomik planlama yapmakta hem de alacaklıların alacağına geç de olsa ulaşmasını sağlamaktadır.
Kimler Konkordato Talep Edebilir?
Konkordato talep edebilecek tüzel ve gerçek kişiler İcra İflas Kanununun 285. maddenin 1. Fıkrasında belirtilmiştir. İş bu maddeye göre;
Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemel bir iflâstan kurtulmak için konkordato talep edebilir.
Kanun maddesi uyarınca salt tacir denmemektedir. Dolayısıyla sadece tacirler değil gerçek kişilerde konkordato talebinde bulunabilmektedir. Ancak burada önemli olan husus konkordato talep eden gerçek/tüzel kişinin vadesi gelmiş borçlarını ödeyememiş yahut vadesi gelecek borçlarını ödeyemeyecek durumda olmasıdır.
Konkordato Nasıl Talep Edilir?
Konkordato Başvurusu
Borçlarını, vadesi geldiği hâlde ödeyemeyen veya vadesi gelecek borçlarını vadesinde ödeyememe ihtimali bulunan herhangi bir borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek masadı ile konkordato başvurusunda bulunabilir. Ancak belirtmek gerekmektedir ki konkordato salt bir dava olmayıp; başvuran borçlunun bir ödeme planı hazırlaması ve bu ödeme planı dahilinde borçlarını ödeyebileceğini ispat etmesi gerekmektedir. Bu nedenle konkordato davaları son derece dikkat ve özen gerektireceğinden bir konkordato avukatı ile sürece başlanması önem arz etmektedir.
Burada bir diğer husus ise konkordato gider avansının yatırılmasıdır. Konkordato gider avansı her türlü tebligat ve posta ücretleri, bilirkişi ve konkordato komiseri ücretleri, ilan ücreti, iflas gideri ile dosyanın bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay’a gidiş dönüş ücretleri gibi giderleri kapsar. Bu kapsamda konkordato gider avansı hesaplanırken Adalet Bakanlığı tarafından Resmî Gazete yayınlanan “Konkordato Gider Avansı Tarifesi” üzerinden hesap yapılmaktadır. Konkordato gider avansı dava şartı olup mahkemece yatırılması için süre verilecek ve süre verilmesine rağmen yatırılmaması halinde dava usulden reddedilecektir.
Konkordato Gider Avansı
Konkordato Gider Avansı Tarifesinin 4. Maddesi uyarınca;
a) Konkordato talep edilirken bildirilen alacaklı sayısının üç katı tutarında tebligat gideri,
b) Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanacak yedi adet ilan bedelinin asgari tutarı olan 1.000,00 Türk Lirası,
c) Resmî İlan Fiyat Tarifesinde belirlenen Basın-İlan Kurumu resmî ilan portalında yapılacak yedi adet ilan bedelinin asgari tutarı,
ç) İlgili kurum ve kuruluşlara yapılacak bildirim için elli adet iadeli taahhütlü posta ücreti,
d) Bir bilirkişi için Bilirkişilik Asgari Ücret Tarifesinde belirlenen ücretin üç katı tutarı,
e) Mahkemece belirlenecek ücreti sonradan tamamlanmak üzere konkordato komiseri olarak görevlendirilecek kişi için asgari 1.300,00 Türk Lirası üzerinden hesaplanan, geçici mühlet süresini kapsayacak şekilde, beş aylık ücret tutarı,
f) Diğer iş ve işlemler için 700,00 Türk Lirası,
g) İflasa tabi olanlar yönünden 25.000,00 Türk Lirası iflas gideri toplamını avans olarak öder.
(2) İflasa tabi olmayan borçlular yönünden yukarıda sayılan gider avansı miktarından indirim yapılmasına mahkemece karar verilebilir.
Konkordatonun dava sürecinde kullanılamyan kısmı davanın kesinleşmesi ile birlikte davaya iade edilecektir. Yine gider avansının eksik kalması, ek masrafa ihtiyaç olması halinde de mahkeme her zaman davacıdan gider avansı isteyebilmektedir.
Konkordato Talebinde Yetkili ve Görevli Mahkeme
Konkordato talebinde görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise iflasa tabi olamayan borçlu için yerleşim yeri, iflasa tabi olan borçlu için muamele merkezinin bulunduğu yerdir. Merkez şirketi yurt dışında bulunan borçlu için ise Türkiye’de bulunan merkez şubesinin olduğu yer asliye ticaret mahkemesi yetkilidir.
Konkordato Dava Şartları
Konkordato dava şartları şu şekildedir;
- Türk mahkemelerinin yargı merci alanına giren borçlu olması
- Yetkili ve görevli mahkemeye başvurulmuş olması
- Tarafların taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları
- Davacının yatırmakla yükümlü olduğu konkordato gider avansının yatırılmış olması
- Mahkemece teminat gösterilmesi talep edilmesi halinde verilen süre içerisinde teminatın mahkemeye yatırılması (Aksi halde dava reddedilecektir.)
- Davacının dava açmakta hukuki yararının bulunması
- Daha önce konkordato talep edilmemiş olması. (Aynı dönem için aynı borçlara istinaden yapılan 2. Başvuru derdestlik nedeni ile reddedilecektir.)
Mahkeme tarafından dava şartlarının yerine getirilip getirilmediği davanın her aşamasında kendiliğinden araştırılabilmektedir. Yine taraflarda dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilmektedir. Dava şartı noksanlığı giderilebilecek bir noksanlık olması halinde mahkeme davacıya süre verecek ve noksanlığın giderilmesini talep edecektir. Noksanlığın verilen kesin süre içerisinde giderilmemesi halinde dava usulden reddedilecektir.
Konkordato Talebi İçin Gerekli Belgeler
Konkordato talep edilmesi öncesinde bir borca batıklık bilançosu çıkartılması ve bunun konkordato talebinde dilekçeye eklenmesi gerekmektedir. Talep dilekçesinin gerekçeli olması sunulan belgelerin detaylı ve eksisiz olması, şirketin gerçek durumunu yansıtması verilen talebin mahkeme tarafından incelenmesini kolaylaştıracak ve mahkemenin doğru karar vermesine yardımcı olacaktır.
Ancak, konkordatoda, nakit akım tablosuna da yer verilmelidir. Bu tablo tacirin mali ve finansal durumunun isabetli şekilde teşhisi bakımından büyük önemi haizdir. Ayrıca, konkordato talebiyle birlikte mahkemeye sunulan belge ve tabloların tarihinin, başvuru tarihinden en fazla 45 gün öncesine ait olması aranmaktadır. Böylece değerlendirmelerin, örneğin altı ay, bir yıl öncesine ait olan ve geçen zamanın etkisiyle gerçek durumu yansıtmaktan uzaklaşan verilerden hareketle değil, güncel verilerden hareketle yapılması sağlanmak istenmektedir.
