İntifa hakkı nedir sorusuna yanıt olarak , bir başkasına ait olan mal veya hakkın, kullanım ve yararlanma yetkisini içeren sınırlı ayni bir haktır. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen intifa hakkı, özellikle gayrimenkuller üzerinde sıklıkla rastlanır, ancak taşınır mallar ve haklar üzerinde de kurulabilir.
İntifa Hakkı Nedir ve Hukuki Niteliği
İntifa hakkı, bir malın mülkiyetini elinde bulunduran kişinin yani mal sahibinin, o mal üzerindeki kullanma ve yararlanma haklarını bir başkasına devretmesidir. Bu hak, devredilen kişiye malın getirdiği tüm faydalardan yararlanma yetkisi verirken, mülkiyet hakkı mal sahibinde kalmaya devam eder.
İntifa Hakkının Kurulması
İntifa hakkı, genellikle sözleşme ile kurulur, ancak mahkeme kararı ile de kurulması mümkündür. Sözleşme ile intifa hakkının kurulması, iki taraf arasında yapılan bir anlaşma ile gerçekleşir ve resmi şekilde düzenlenmesi zorunludur. Aynı şekilde taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı kurulurken, resmi senet düzenlenmesi ve tapu siciline tescil edilmesi gerekmektedir.
İntifa Hakkının Şekli ve Süresi
İntifa hakkı, belirli bir süre ile sınırlı olarak kurulabileceği gibi, belirli bir olayın gerçekleşmesine kadar da devam edebilir. Süreli intifa hakkı, belirlenen sürenin sona ermesi ile kendiliğinden sona erer. Süresiz intifa hakkı ise, intifa hakkı sahibinin ölümü ile sona erer.
İntifa Hakkının Taraflara Sağladığı Haklar ve Yükümlülükler
İntifa Hakkı Sahibinin Sahip Olduğu Haklar
- Kullanma ve Yararlanma: İntifa hakkı sahibi, malı kullanma ve maldan yararlanma yetkisine sahiptir. Bu kapsamda malın getirdiği tüm faydalardan yararlanabilir.
- . Temsil Yetkisi: İntifa hakkı sahibi, malın korunması ve yönetilmesi için gerekli önlemleri alma yetkisine sahiptir. Bu yetki, malın bakım ve onarımını yapma, gibi işlemleri kapsar.
İntifa Hakkı Sahip Olduğu Yükümlülükler
- Malın Korunması ve Bakımı: İntifa hakkı sahibi, malın değerini korumakla yükümlüdür. Bu kapsamda malın değer kaybetmemesi için gerekli tedbirleri almalıdır.
- Giderlerin Karşılanması: İntifa hakkı sahibi, malın kullanımı ile ilgili tüm giderleri karşılamakla yükümlüdür. Bu giderler arasında vergiler, sigorta primleri ve bakım masrafları bulunur.
Mal Sahibinin Hakları ve Yükümlülükleri
- Mülkiyet Hakkı: Mal sahibi, malın mülkiyet hakkını elinde bulundurur ve intifa hakkının sona ermesi ile birlikte tam tasarruf yetkisine yeniden sahip olur.
- Denetim Yetkisi: Mal sahibi, intifa hakkı sahibinin malı uygun şekilde kullanıp kullanmadığını denetleme yetkisine sahiptir. Bu yetki, malın kötü kullanılması veya değer kaybetmesi durumunda mahkemeye başvurma hakkını da beraberinde getirir.
İntifa Hakkının Sona Ermesinin Nedenleri
- Belirli bir süre için kurulmuş olan intifa hakkı, bu sürenin dolması ile sona erer.
- İntifa hakkı, tarafların anlaşması ile tapu sicilinden terkin edilerek sona erdirilebilir.
- İntifa hakkına konu olan malın tamamen yok olması durumunda, intifa hakkı kendiliğinden sona erer.
- İntifa hakkının kötüye kullanılması veya malın değer kaybetmesi gibi durumlarda, asıl malik mahkemeye başvurarak intifa hakkının sona erdirilmesini talep edebilir.