Vatandaşlık başvurusunun reddine itiraz davası Türk vatandaşlığına başvuran ancak başvurusu reddedilen insanların açabileceği bir dava türüdür. Türk vatandaşlığı başvuruları iş nüfus müdürlükleri üzerinden gerçekleşmektedir. Bu il müdürlüklerinin valilik bünyesinde yer alması gerekir. Yurt dışından gerçekleştirilen vatandaşlık başvuruları ise dış temsilcilikler üzerinden gerçekleşmektedir. Başvuru için bazı şartların yerine getirilmesi ve gerekli belgelerin eksiksiz bir şekilde teslim edilmesi gerekmektedir.
Vatandaşlık başvurusunu alan valilikler ön inceleme gerçekleştirirler. Bu doğrultuda bir eksiklik görülmezse başvuru dosyası emniyet müdürlüğüne iletilir. Daha sonra burada, başvuran kişi hakkında arşiv taramaları gerçekleştirilir. Emniyetin gerçekleştirdiği bu araştırmanın sonuçları dosyaya eklenerek İçişleri Bakanlığına gönderilir. İç İşleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan komisyon üyeleri dosyayı inceler. Başvuran kişi ile bir mülakat gerçekleşir. Sürecin başlamasından itibaren elde edilen bilgiler ve vatandaşlık başvurusu yapan kişiden alınan intiba sonucu değerlendirme yapılır. Daha sonrasında komisyon tarafından karar verilir.
Başvuru ile ilgili kararın olumlu olup olmaması fark etmeksizin başvuran kişiye iletilmektedir. İdare tarafından başvurusu reddedilen kişiler, bu karara itiraz etmek için dava açabilmektedirler. Ancak hangi sebebe dayanarak ret kararının verildiği önemlidir. Kişilerin güvenlik sorunu oluşturması, gerekli kriterleri karşılamaması gibi durumlarda vatandaşlık başvuruları reddedilebilmektedir.
Vatandaşlık Başvurusu Neden Reddedilir?
Vatandaşlık başvurusunun reddedilmesi için pek çok sebep vardır. 5901 dayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda yer alan vatandaşlık kazanma şartları ve yolları açıklanmıştır. Kişiler hangi yola başvurursa p yolun şartlarına uymak durumundadır. Eğer gerekli şartlar karşılanmıyorsa kişiye vatandaşlık verilmez.
Tüm vatandaşlık başvurularına ret kararının verilmesine neden olan durumlar vardır. Bunlardan en önemlisi, vatandaşlık başvurusunda bulunan kişinin kamu düzenini bozabilecek olması, milli güvenlik sorununa neden olabilecek olması durumlarıdır. Başvuran kişinin sunduğu belgelerin eksik olması ve gerekli süre içinde eksik belgelerin tamamlanmaması durumunda da vatandaşlık başvurusu reddedilebilmektedir.
Vatandaşlık başvurusu pek çok nedenden dolayı reddedilebilir.
5 Yıl İkamet Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddedilmesi
5 yıl ikamet ile vatandaşlık alabilmek için gerekli şartlar 5901 dayılı Türk Vatandaşlık Kanunu madde 11’de düzenlenmiştir. Bu şartları karşılamayan kişilerin başvuruları reddedilir. Bu şartlar şunlardır:
- İyi ahlaka sahip olmak
- Kendi milli hukukuna göre ayırt edebilme gücüne sahip olmak. Kişi vatansız ise Türk hukukunu ayırt edebilme gücüne sahip olmak
- Başvuru tarihinden itibaren en az 5 yıl olacak şekilde Türkiye’de yaşıyor olmak
- Sağlık açısından çevresine tehdit oluşturabilecek bir hastalık taşımamak
- Türkiye’ye yerleşmeye kararlı olduğunu belli edecek davranışlar sergilemek
- Milli güvenlik ve kamu düzenini tehlikeye atacak ya da bozacak durumlarda bulunmamak
- Bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ve kendisinin geçimi sağlayıp ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir gelire sahip olmak
İkamet Şartı Aranmadan Yeniden Vatandaşlık Başvurusunun Reddi
Türk vatandaşlığının ikamet şartı aranmadan yeniden kazanılması durumu 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu madde 13’te açıklanmıştır. Sadece şu özelliklere sahip olan kişiler Türk vatandaşlığını ikamet şartı olmadan kazanabilmektedir:
- Anne ya da babadan dolayı Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin reşit olmalarından sonraki 3 yıl içinde Türk vatandaşlığına geçiş için başvuruda bulunmaması durumunda
- Çıkma izni almaları nedeniyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişiler
Yukarıdaki özelliklere sahip olmayan fakat yine de başvuruda bulunan kişilerin başvuruları kabul edilmemektedir. Milli güvenlik sorunu oluşturabilecek ya da kamu düzenini riske atabilecek kişilerin başvuruları da kabul edilmemektedir.
İstisnai Yollarda Vatandaşlık Başvurusunun Reddi
Türk vatandaşlığının kazanılmasına ilişkin istisnai durumlar yine 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu madde 12’de düzenlenmiştir. Bu maddede yer alan şartlara uyan kişiler Cumhurbaşkanı tarafından verilen karar ile Trük vatandaşı olabilmektedirler. İstisnai yollarla Türk vatandaşı olmanın şartları arasında şu maddeler yer almaktadır:
- Turkuaz kart sahibi yabancılar, bu kişilerin ergin olmayan çocukları ve eşi
- Bakanlık tarafından göçmen kabul edilen kişiler
- Türkiye’ye sanayi tesisi getirmiş olan ya da teknoloji, ekonomi, kültür, spor, sanat, bilim gibi alanlarda üstün hizmeti bulunan ya da bulunacağı öngörülen, bakanlıklar tarafından haklarında gerekçe sahibi tekliflerde bulunulmuş kişiler
- Vatandaşlığa alınması zaruri olan kişiler
- Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen tutarda yatırım yapan ve bu kişilerin eşleri, ergin olmayan yabancı çocukları
Kişiler yukarıdaki şartların tamamını karşılasa bile milli güvenlik sorunu çıkarabilecek ya da kamu düzenini bozabilecek düzeyde görülüyorsa başvuruları reddedilebilmektedir. Bu duruma itiraz için vatandaşlık başvurusunun reddine itiraz davası açılabilir.
İkamet Şartına Bağlı Yeniden Vatandaşlık Başvurusunun Reddi
Türk vatandaşlığının ikamete bağlı olarak yeniden kazanılması durumu 5901 sayılı TVK’nin 14. maddesinde belirlenmiştir. Buna bağlı olarak şu durumlarda ikamet şartına bağlı olarak Türk vatandaşlığı yeniden kazanılabilmektedir:
- Anne ve babaya bağlı Türk vatandaşlığının seçilme hakkının kaybedilmesi durumunda bu kişilerin en az 3 yıl boyunca Türkiye’de ikamet etmeleri durumunda Türk vatandaşlığı hakları verilebilir.
- Türk Vatandaşlığı Kanunu madde 29’da yer alan Cumhurbaşkanı kararına göre Türk vatandaşlığını kaybetmiş kişiler 3 yıl boyunca Türkiye’de ikamet etmişse bu karar doğrultusunda tekrar Türk vatandaşı olabilmektedirler.
Evlat Edinme Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddi
Türk vatandaşı tarafından evlat edinilmiş kişinin başvurusunun reddedilmesi arasında şu nedenler yer alabilir:
- Ergin olmayan kişiler Türk vatandaşlığı kazansa da milli güvenlik sorunu oluşturmaya meyillilerse başvuruları reddedilir.
- Türk vatandaşlığı başvurusunda yer alan şartlar karşılanmıyorsa başvuru reddedilir.
Evlenme Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddi
Evlilik yoluyla vatandaşlığın kazanılabilmesi için gerekli şartlar 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu madde 16’da yer almaktadır. Bu şartların karşılanmaması durumunda başvuru reddedilir. Belirtilen şartlar ise şunlardır:
- Evlilik ile bağdaşmayacak eylemlerde bulunmak
- Evlilik birliği içinde bir yaşam sürüyor olmak
- Türk vatandaşı ile 3 yıldır evli olmak ve bu evliliğin devam ediyor olması
Vatandaşlık Başvurusunun Reddine İtiraz Etme
Vatandaşlık başvurusu reddedilmişse bu durumda vatandaşlık başvurusunun reddine itiraz davası açılabilmektedir. İtiraz başvurusunun yapılacağı yer Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüdür. İtiraz süresi ise kararın başvuru yapmış olan kişiye tebliğinden sonra 60 gündür. Müdürlük ise bu itirazı 30 gün içinde karara bağlamaktadır.
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından itiraz hakkının olup olmadığı incelenir. Bu durumda itiraz ya reddedilir ya kabul edilir ya da belirlenen süre içinde hiç dönüş yapılmaz. Bu durumda itiraz reddedilmiş olarak kabul edilmektedir.
Vatandaşlık başvurusu reddedilen kişiler idare mahkemesinde iptal davası açabilmektedirler. Dava açmak için itiraz etmeye gerek duyulmaz. Başvurusu reddedilmiş kişi direkt olarak dava açabildiği gibi önceden bu redde itiraz edip sonuç alamamışsa da dava açabilir.
Kişiler ret kararından sonraki 60 gün içinde dava açmalıdırlar. Bu davaların uzman bir vatandaşlık avukatı ile yürütülmesi önemlidir. Çünkü hukuki sürecin takip edilebilmesi, dava sürecinin eksiksiz ilerlemesi ve davacı kişinin lehine sonuç alınabilmesi için uzman bir avukatla çalışmak önemlidir. Antalya Avukat, kişilerin hukuki alandaki temsilcileridir. Bu nedenle herhangi bir vatandaşlık reddi durumunda vatandaşlık avukatları ile süreci yakından takip edip değerlendirmek önemlidir. Açılacak dava için hazırlanacak dilekçe ve savunma gibi durumlar en iyi şekilde bu avukatlar tarafından gerçekleştirilmektedir.
