Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesinde düzenlenmiş olup, kamu sağlığını korumak amacıyla özel hükümler içeren bir suç tipidir. Bu suç; uyuşturucu madde kullanmak, kabul etmek, satın almak ve kullanmak için bulundurmak şeklinde farklı fiiller üzerinden değerlendirilir.
Bu makalede suçun unsurları, cezaları, denetimli serbestlik şartları, kamu davasının ertelenmesi, miktarın suç ayrımına etkisi ve soruşturma süreçleri ayrıntılı şekilde ele alınmıştır.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu Nedir?
TCK m. 191’e göre;
Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden, bulunduran ya da uyuşturucu madde kullanan kişi
2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Kanunun amacı cezalandırmadan çok tedavi ve rehabilitasyonu sağlamaktır. Bu nedenle bazı durumlarda cezanın infazı yerine denetimli serbestlik ve tedavi önceliklidir.
Uyuşturucu Kullanma Suçunda Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi
Soruşturma aşamasında kişinin uyuşturucu kullandığı tespit edildiğinde Cumhuriyet savcısı;
5 yıl süreyle kamu davası açılmasını erteleyebilir.
Bu süre içinde şu kurallar uygulanır:
- Şüpheli hakkında asgari 1 yıl denetimli serbestlik uygulanır.
- Bu süre, 6 ay + 6 ay olacak şekilde en fazla 2 yıl daha uzatılabilir.
- Gerek görülürse tedavi kararı verilebilir.
- Savcı yılda en az iki kez kişinin ilgili kuruma sevk edilmesine karar verir.
Erteleme süresi boyunca kişi:
- Uyuşturucu kullanırsa,
- Yeniden bulundurur veya satın alırsa,
- Denetimli serbestlik yükümlülüklerine uymazsa,
Bu durumda kamu davası açılır ve kişi TCK 191 kapsamında yargılanır.
Denetimli Serbestlik Döneminde Tekrar Uyuşturucu Kullanılırsa
TCK m. 191/4 ve m. 191/5 hükümlerine göre;
- Kişi denetimli serbestlikte kurallara uymazsa,
- Yeniden uyuşturucu kullanır veya bulundurursa,
- Tedavi yükümlülüklerine aykırı davranırsa,
Savcılık ayrıca yeni bir soruşturma açmaksızın daha önce ertelenen kamu davasını açar.
Tekrar eden kişilere TCK m. 191/6 gereği
kamu davası ertelemesi uygulanmaz.
Denetimli Serbestliği Başarıyla Tamamlayan Kişi Hakkında Ne Olur?
TCK m. 191/7’ye göre;
5 yıl boyunca hiçbir yükümlülüğü ihlal etmeyen ve uyuşturucu kullanmayan kişi hakkında kovuşturma açılmaz.
Bu durumda dosya tamamen kapanır; kişi bu suçtan mahkûm olmaz.
Uyuşturucu Kullanma Suçu ile Uyuşturucu Ticareti Arasındaki Fark
Uygulamada kişide ele geçirilen uyuşturucu maddelerin:
- Miktarı
- Çeşidi
- Paketlenme şekli
- Çoklu paketlerde tartılmış biçimde bulunması
- Hassas terazi, paketleme malzemesi, kilitli poşet gibi ekipmanların varlığı
- Failin davranışları ve tanık anlatımları
gibi kriterler; kişinin kullanıcı mı yoksa satıcı mı olduğunun ayrımında kullanılır.
Önemli Not:
Kişisel kullanım sınırının üzerinde uyuşturucu bulundurulması hâlinde; kişi TCK 188 kapsamında uyuşturucu ticareti ile suçlanabilir ve bu suçun cezaları çok daha ağırdır.
Uyuşturucu Madde Suçlarında Delil Toplama Süreci (CMK)
Uyuşturucu suçlarında soruşturma CMK hükümlerine göre yürütülür. Bu kapsamda:
- Arama
- El koyma
- Gözaltı
- Adli tıp raporları
- Telefon incelemesi / HTS kayıtları
- Tanık ifadeleri
- Kimyasal inceleme raporları
kolluk ve savcılık tarafından toplanır.
Delillerin hukuka aykırı toplanması hâlinde, mahkemede hükme esas alınamaz.
Uyuşturucu Kullanma Suçu Kaç Yıl Hapis?
Temel ceza aralığı:
2 yıl – 5 yıl hapis
Ancak uygulamada çoğunlukla:
- Kamu davasının ertelenmesi
- Denetimli serbestlik
- Tedavi tedbiri
nedenleriyle kişi doğrudan cezaevine girmez.
Cezanın infazı, kişinin kurallara uyup uymamasına göre şekillenir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma suçu, Türk hukukunda hem kamu sağlığını koruma hem de kişinin tedavi edilmesini sağlama amacıyla düzenlenmiş özel bir suç tipidir. Süreç, çoğu zaman cezalandırmadan önce rehabilitasyon odaklı yürütülür. Ancak yükümlülüklere uyulmaması hâlinde ciddi yaptırımlar söz konusu olur.
Uyuşturucu madde ile ilgili şüphe, gözaltı, arama, denetimli serbestlik veya kamu davası ertelemesi gibi konularda hukuki yardım alınması, sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından önemlidir.
Uyuşturucu madde kullanma suçu ile ilgili detaylı bilgi veya hukuki destek almak isteyenler, Antalya’da faaliyet gösteren Antalya Avukat – Yıldız&Candan Hukuk Bürosu ile iletişime geçebilir.
Ayrıca şu makaleye’de göz atınız: Yasadışı (Kaçak) Bahis Oynama ve Oynatma Suçu (2025 Kasım)
Uyuşturucu madde kullanmanın cezası nedir?
TCK 191’e göre uyuşturucu madde kullanmak veya kullanım için bulundurmak 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası gerektirir.
Uyuşturucu kullanan biri hakkında dava hemen açılır mı?
Hayır. İlk suçta genellikle kamu davasının açılması 5 yıl süreyle ertelenir ve kişiye denetimli serbestlik uygulanır.
Uyuşturucu madde miktarı cezada neden önemlidir?
Miktar; kullanım, bulundurma ve ticaret suçlarının ayrımı için önemlidir. Yüksek miktarlar genellikle ticaret suçunu düşündürür.
Uyuşturucu suçlarında hangi deliller değerlendirilir?
Madde türü, miktarı, çeşitliliği, hassas terazi gibi ekipmanlar, fiziki ortam ve kollukça elde edilen tüm deliller değerlendirilir.
Denetimli serbestlik süresi ne kadar sürer?
Asgari 1 yıl uygulanır; altışar aylık uzatmalarla toplamda en fazla 3 yıla kadar çıkarılabilir.
Denetimli serbestlikte tedavi zorunlu olabilir mi?
Evet. Gerek görülmesi hâlinde kişiye zorunlu tedavi uygulanabilir ve düzenli kontrole tabi tutulur.
Uyuşturucu kullanırken yakalanan kişi tekrar kullanırsa ne olur?
Tekrar kullanma veya bulundurma hâlinde dava açılır ve ceza süreci işleyecektir.
Uyuşturucu bulundurmanın cezası neye göre artırılır?
Okul, hastane, ibadethane ve spor tesislerinin 200 metre yakınında yakalanma durumunda ceza 1,5 kat artırılır.
Uyuşturucu suçlarında kolluğun yetkileri nelerdir?
CMK kapsamında arama, el koyma, gözaltı ve delil toplama işlemleri yapılabilir.
Uyuşturucu suçları konusunda Antalya avukat desteği almak gerekir mi?
Uyuşturucu suçlarının ceza miktarları ve sürecin takibi teknik bir konudur. Bu nedenle Antalya avukat desteği alınması hak kaybını önler.
