Ölümlü trafik kazası cezası anayasada yer alan maddelere göre 7 yıla kadar hapis cezasıdır. Vefat eden kişinin ailesi ek olarak maddi ve manevi tazminat cezası da açabilmektedir. Ölümlü trafik kazasında kusurun tek taraflı mı yoksa çift taraflı mı olduğu son derece önemlidir. Durum tespit edildikten sonra ailesine bakmakla yükümlü olan vefat eden kişinin ailesi, tazminat davası açmak için hak elde etmiş olur. Ölümlü kazalar, Cumhuriyet Başsavcılığında kamu davası olarak görülmektedir. Trafik kazasından sonra Asliye Ceza Mahkemesine başvurulur. Eğer kazadan sonra ölüm gerçekleşirse bu durumda ağır ceza mahkemelerine başvuru yapmak gerekir.
Ağır ceza mahkemelerinde ölümlü trafik cezalarında tutuklanma kararı verilmektedir. 7 yıla kadar hapis cezası uygulanır. Duruma göre bu cezanın süresi değişebilir. Türk Ceza Kanunu madde 85’e göre kusurlu olan taraf olarak bir kişinin ölümüne sebebiyet vermenin cezası 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasıdır. Eğer birden fazla ölü ya da yaraları söz konusuysa bu durumda ceza süresi 2 yıl ile 15 yıl arasında değişir. Bilinçli durumlarda ceza üçte birden ikide bir oranında arttırılabilir.
Maddi unsurlar hakkında TCK madde 81’e göre kasten öldürme suçundan ceza verilmektedir. Bu suç madde 81’de belirtilen kasten adam öldürme suçuna neden olan hususları içerir.
Taksirli Ölümlü Trafik Kazası Cezası
Taksirle ölümlü trafik cezası 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasıdır. Taksirle insan öldürme, özen ve dikkate aykırı davranışlarla öngörülebilir olan bir olayın öngörülemeyerek gerçekleştirilmesi olarak tanımlanabilir. Bilinçli taksirle öldürme, yapılan kusurlu davranışın birini öldürebileceğine emin olunmasına rağmen buna devam etmek ile oluşur. Taksirle ölüme neden olma, Türk Ceza Kanunu madde 85’te belirtilmiştir.
Ölüme neden olan kişi bilerek ve isteyerek bunu yapmışsa buna taksirle insan öldürme suçu denmez. Bu surumsa suç kasıtlı öldürme suçuna dönüşür. Taksirle yaralama suçu ise taksirle gerçekleşen olay neticesinde ölümün gerçekleşmemesi ancak yaralanma olması sonucu meydana gelir.
Taksirle ölüme neden olan kişi, ölümüne neden olduğu kişinin ailesi tarafından tazminat davası ile karşı karşıya kalabilir. Eğer ölüm hatalı doktor müdahalesi sonucu gerçekleşmişse bu durumda doktora tazminat davası açılabilir. Eğer iş kazası nedeniyle ölüm gerçekleşmişse maktulün ailesi işverene kazaya sebebiyet verme nedeniyle dava açabilir.
Bilinçli Taksir Trafik Kazası Cezası
Türk Ceza Kanunu madde 22-3’e göre bilinçli taksir trafik cezası işleyen failin alacağı ceza, taksirle adam öldürme suçundan alacağı cezanın üçte biri ile ikide biri arasında arttırılabilmektedir. Örnek vermek gerekirse, taksirle adam öldürme sonucu 2 yıl ceza alınacaksa, bilinçli taksirle adam öldürmeden 2 yıl 8 ya da 3 yıl arası hapis cezası alabilir.
Basit taksirle ölüme sebebiyet verme alt sınır ile cezalandırılmaktadır. Basit taksirle adam öldürme, dikkar v özen göstermeden öngörülebilir bir durumu öngerememe durumu meydana gelmektedir. Buna sadece taksirle adam öldürme de denir.
18 Yaş Altı Ölümlü Trafik Kazası Cezası
18 yaşını doldurmamış bir kişinin taksirle ölüme sebep olduğu bir trafik kazasına karışması halinde, kişinin 18 yaşını doldurmamış olması nedeniyle cezada indirim yapılır. Yani 15 ile 18 yaşları arasındaki çocuklar için hapis cezası üçte bir oranında indirilmektedir. 18 yaş altı ölümlü trafik cezası da 12 yılı geçmez.
Örnek vermek gerekirse 15 yaşındaki bir çocuk taksirle bir insana çarpıp ölümüne neden olmakla beraber 6 yıl hapis almışsa 6 bölü 3 olarak ceza hesaplanır. Yanı ceza 6 yıldan 2 azaltılarak 4 yıla indirilmektedir.
Günümüzde 18 yaş altı kazalara zaman zaman rastlanabilmektedir. Bu hem ailelerin hem de çocukların dikkat etmesi gereken bir durumdur. Ülkemizde ehliyet alma yaşı 18 ve üzeridir. 18 yaş alatndaki ehliyetsiz bireylerin trafiğe çıkması yasaktır. Bu kurala uymayan çocuklar tecrübesizlikleri ile hem insanlar için tehlike oluştururken hem de ehliyetsiz olmaları nedeniyle yasalara uymamaktadırlar. Bu tür kaza ve cezaların önüne geçebilmek için hem çocuklar bilinçlendirilmeli hem de aileler dikkatli davranmalıdır.
Ehliyetsiz Ölümlü Trafik Kazası Cezası
Ehliyetsiz ölümlü trafik kazası cezası bazı durumlara bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Trafik kazası sonucu ölüm meydana gelmişse ve kazaya karışan sürücü ya da sürücülerden biri ehliyetsizse Türk Ceza Kanunu madde 36-3’te cezaya ilişkin hususlara değinilmiştir. 2918 sayılı Kara Yolları Trafik Kanunu’nda yer alan ehliyet alma zorunluluğu başlığı altında yer alan 36. maddeye göre cezai işlem uygulanır. Ehliyetsiz ölümlü trafik cezalarında şunlara dikkat edilmektedir:
- Karşı tarafın alkollü olup olmadığı
- Kazada hangi tarafın ne kadar kusurlu olduğu
- Karşı tarafın sigortası
Trafik kazasına ehliyetsiz bir şekilde karışmak bir kusur olarak görülmez. Bu nedenle öncelikli olarak kazada hangi tarafın kusurlu olduğu tespit edilmektedir. Kusurlu kişi sürücüyse ve ehliyeti yoksa zararları kendi karşılaması gerekmektedir. Ölümlü trafik kazaları ağır ceza mahkemelerinde görülmektedir. Türk Ceza Kanunu madde 85’e göre ehliyetsiz bir şekilde yaya çarparak ölümüne neden olan kişiler 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Ehliyetsiz bir şekilde yayaya çarpma ve yaralama cezası ise yine kusur oranına bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Alkollü Trafik Kazası Cezası
Alkollü trafik kazası cezası sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Kazaya karışan alkollü sürücü ilgili salık birimine teslim edilene kadar vücudundaki alkol oranı düşeceği için bulunla ilgili farklı bir düzenlemeye gidilmiştir. Bu düzenleme KTY madde 97’de belirtilmiştir.
Teknik cihazlarla yapılan ölçüm sonrası itiraz edilerek sağlık kuruluşlarında test yapılması durumunda iki tespit arasındaki süre, teknik cihazlarla ölüm yapılmasına izin verilemiyorsa kaza saati ve tespit saati göz önüne alınarak sağlık kuruluşunda yapılan test sonucuna göre ilk kez ölçüm yapan trafik kuruluşu tarafından her saat başına 0,15 promil ekleme yöntemiyle alkol oranı belirlenmektedir. Çıkan sonuca göre işlemler gerçekleştirilmektedir.
Belli bir promil sınırı aşılmışsa sürücüye gerekli ceza verilmektedir. 0,50 promil ve üzeri alkol almış birinin araç kullandığı tespit edilirse sürücüye adli para cezası uygulanır. Sürücü belgesine bir süre el koyulmaktadır. Uygulanan idari cezalar yıldan yıla değişiklik gösterse de en son şu şekildedir:
- Birinci seferde 1.228 TL (% 25 İndirimle 921 TL),
- İkinci seferde 1.539 TL. (% 25 İndirimle 1.154,25 TL)
- Üç ve üçten fazla durumlarda 2.473 TL (% 25 İndirimle 1.854,75 TL)
Ehliyete el koyulma durumu ise şöyledir:
- Beş yıl içinde ilk seferde 6 ay,
- İkinci seferde 2 yıl
- Üç ve daha fazlası için ise 5 yıl süre ile ehliyete el koyulmaktadır.
Yaralanmalı Trafik Kazası Cezası
Yaralamalı trafik kazası cezası Türk Ceza Kanunu madde 89’da düzenlenmiştir. Trafik cezasında kusurlu sürücü taksirle yaralama suçundan dolayı dava ile karşı karşıya kalabilir. Açılan davada kazaya neden olan kusurlu kişiye 3 yıldan 1 yıla kadar hapis cezası verilmektedir. Bunun yanı sıra adli para cezası da uygulanabilmektedir. Başka unsurlara göre bu ceza artabilir ya da azalabilir. Bazı durumlarda sadece para cezası ödenmektedir.
