Aile içi şiddet, kadına şiddet ve tehdit gibi durumlarda uzaklaştırma kararı davası nedir ve nasıl verilir gibi sorulara cevap aranmaktadır. Bu davalar özellikle son yıllarda ülkemizde oldukça artmıştır. Yalnızca ülkemizde değil, tüm dünyada bu sorunlara çözüm aranmak ve yaşanabilecek şiddetin önüne geçmek için yeni adımlar atılmaktadır. Ülkemiz 1985 yılından beri uluslararası toplumun yürüttüğü bu çalışmalarda yer alarak yine uluslararası anlaşmalara imza atmıştır. 2021 yılınsa bakıldığında 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin Kanunun yürürlüğe girdiğini görmekteyiz. Bu kanun yürürlüğü girdiğinden beri sürekli tartışmalara konu olmaktadır. Bu kanunda koruyucu ve önleyici tedbirler yer almaktadır. 6284 sayılı kanunda yer alan bu tedbirler ile şiddet mağduru olan kişinin beyanı esas alınmakta, ispat zorunluluğu aranmamaktadır. Bu sayede şiddet mağdurları çabucak koruma altına alınmaktadır.
Şiddet kavramı, 6284 sayılı kanunda, kişinin psikolojik, fiziksel, ekonomik ve cinsel açıdan zarar görmesi, acı çekmesi ile sonuçlanan ya da sonuçlanması beklenen hareketleri, bir tehdit ya da baskı ile, özgürlüğün keyfi olarak engellenmesini de kapsayan kamusal, özel ve toplumsal alanda gerçekleşen cinsel, fiziksel, ekonomik, sözlü veya psikolojik davranış ve tutumlar olarak tanımlanmaktadır.
Şiddet denildiği zaman akla kasten yaralama, öldürme, zarar verme, cinsel saldırı gibi durumlar akla gelse de fiziksel olmayan ancak psikolojik olarak gerçekleştirilen şiddet de oldukça yaygındır. Psikolojik şiddet arasında gaslighting, manipülasyon, yalnızlaştırma, eğitim ve çalışma hakkının engellenmesi, ekonomik kaynağın kesilmesi gibi durumlar yer alır. Bunlar kanuna göre şiddet kapsamına girmektedir. Örneğin bir eşin maaş kartını zorla alma, onu kendi kazandığı paradan yoksun bırakma, çevresinden uzaklaştırma ve sadece kendine bağlama gibi durumlar psikolojik şiddete girmektedir.
Şiddete uğrama ihtimali olan ya da şiddete uğrayan kişiler yetkili yerlere gerçekleştirebilecekleri başvurular ile ceza hukuku prosedürlerine tabi olmadan darp raporu ya da açık delil göstermek zorunda kalmadan önleyici ve koruyu tedbirlerin alınmasını sağlayabilirler. Şiddet mağduru olan kişinin cinsiyetine ilişkin bir kısıtlama yer almamaktadır. Şiddet mağduru kadın da erkek de olabilir. Şiddet uygulayan kişinin cinsiyeti fark etmeksizin koruma ve önleme tedbirleri alınmaktadır.
Bahsedilen koruyucu ve önleyici tedbirler arasında uzaklaştırma kararı da yer almaktadır. Bu karar hakim tarafından verilen önleyici tedbirdir. Uzaklaştırma kararı almak isteyen kişi uğradığı şiddet hakkında bilgilendirme yapar ve bir dilekçe eşliğinde bunu nöbetçi Aile Mahkemesine sunar. Bu başvuru, duruşma olmadan işleme alınır ve karara varılır. Başvuru dilekçesinin dışında şiddet mağduru olan kişinin, uğradığı şiddete ilişkin bir kanıt sunması şartı aranmamaktadır.
Uzaklaştırma kararını hakim vermektedir. Fakat kanunda yer alan imkanlara göre şiddet mağdurunun hemen korunma altına alınması gerekiyorsa bu durumda jandarma ve polis gibi kolluk kuvvetlerinin amirleri de uzaklaştırma kararı çıkarabilmektedir. Eğer uzaklaştırma kararı bu amirler tarafından verilmişse hemen ertesi gün hakim tarafından onaylanmaktadır.
Koruyucu ve Önleyici Tedbirler Neleri Kapsar?
Uzaklaştırma kararı davası nedir konusunda en çok merak edilen bir diğer konu, sıklıkla adı geçen koruyucu ve önleyici tedbirlerdir. 6284 sayılı kanunda koruyucu ve önleyici tedbirler iki farklı şekilde ele alınmaktadır. Koruyucu tedbirler mağdurun korunmasını amaçlarken önleyici tedbirler ize şiddeti gerçekleştiren failin önlenmesi içindir.
Koruyucu Tedbirler
Şiddet mağduru olan kişinin günlük hayatını normal bir şekilde sürdürebilmesi için kanun tarafından belirtilen tedbirleri kapsar. Şiddet mağdurunun kadın ya da erkek olması önemli değildir. Evin içinde ya da dışında cinsel, psikolojik, fiziksel, ekonomik anlamlarda şiddete maruz kalan her birey koruyucu tedbirlerden faydalanabilmektedir. Kişiye barınma imkanı sağlanmasından rehberlik hizmeti verilmesi, kreş yardımından istihdam sağlanmasına kadar pek çok koruma hizmeti sunulmaktadır.
Önleyici Tedbirler
Önleyici tedbirler şiddet faili olan kişinin mağdur ile olan bağını kesmek adına alınan tedbirleri kapsar. Ayrıca bu kişileri rehabilite etmek için de konulan tedbirlerdir. Şiddetin faili mağdurun yaşadığı evden, aile bireylerinden, bağımlı olması halinde kullandığı maddelerden uzaklaştırılması ve bu kapsamda alınan önlemlerdir. Önleyici tedbirler arasında uzaklaştırma kararı olarak bilinen tedbir en yaygın tedbirler arasında yer alır. Bu tedbire göre şiddet failin konuttan veya bulunduğu yerden derhal uzaklaştırılması ve konutun korunan şiddet mağduruna tahsis edilmesi olarak düzenlenen bir tedbirdir
Uzaklaştırma Kararı Kime Verilir?
Uzaklaştırma kararı 6284 sayılı kanunun 19. maddesinde belirtilmiştir. Bu kanuna göre uzaklaştırma kararı şiddet mağduru olan kişinin ve şiddet uygulayan kişinin aynı evde yaşadığı durumlarda müşterek konutun mağdura verilmesi ve şiddet uygulayan kişinin konuttan uzaklaştırılmasıdır. Bunun dışında önleyici tedbirler ve uzaklaştırma kararı alınan durumlar şunlardır:
- Mağdura şiddet tehdidinin bulunması
- Küçük yürüyüşü sürücü davranışlarda bulunması
- Küçük düşürücü sözler sarf etmesi durumunda mağdurun bulunduğu bölgeye, aile bireylerine, çocuğuna yaklaşmama gibi uzaklaştırma kararları verilebilmektedir.
Yönetmelikte yer alan kanunlara göre şiddete uğrayan ya da şiddete uğrama ihtimali bulunan kişilerin yaptığı başvurular ve ihbar ile şikayette bulunması gerekmektedir. Bu unsurlarla birlikte uzaklaştırma kararının verilmesi talep edilirse uzaklaştırma kararı verilir. Şiddet mağduru olan kişilerin bu durumda bir delil gösterilmesi şartı aranmaz. Uzaklaştırma kararının süresi şiddetin tehlikesine göre belirlenmektedir. Bu nedenle şiddet mağduru olan kişilerin elinde bir delil bulunması her zaman iyi olacaktır.
Yönetmelik ve kanunda yer alan uzaklaştırma kararı şiddet uygulayan kişiye verilmektedir. Eğer şiddet mağduru kişi ve şiddet faili aynı evde yaşıyorsa bu durumda uzaklaştırma kararı da verilmektedir. Uzaklaştırılma kararı, şiddet uygulayan ve mağdur olan kişinin aynı evde yaşadığı durumlarda alınan tedbirlerden biridir.
Uzaklaştırma kararı. Kim tarafından alınan önleyici tedbirler arasında yer almakla birlikte hakim tarafından Aile Mahkemesi aracılığıyla verilmektedir. Eğer kişinin derhal korunma altına alınması gerekiyorsa bu durumda kolluk birliklerinin amirleri de önleyici tedbirler alabilmektedir. Şiddete uğrama ihtimali olan ya da şiddete uğrayan kişinin nöbetçi aile mahkemesine, jandarma ya da polis kuvvetlerine, Aile Çalışma, Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na ya da savcılığa başvurması gerekir. Tedbir talebi kolluk makamı önünde sunulacak aksa yazılı bir dilekçe verilir veya sözlü olarak ifade alınarak tutanağa geçirilir. Eğer bu talep mahkeme iletilecek ise yazılı dilekçe olarak uzaklaştırma kararı talep edilebilir. Uzaklaştırma kararını alan kişi kolluk amiri ise ilk iş gününde Aile Mahkemesi hakiminin onayına sunar.
Uzaklaştırma kararı davası bu şekilde görülür. Ayrıca 6284 sayılı kanunda yer alanlara göre alınacak olan tedbirler şiddet failinin ve şiddet mağdurunun içinde bulunduğu koşullara göre değişiklik göstermektedir. Eğer bu iki kişiyi bir ev ortamında bir araya geliyorlarsa bu durumda uzaklaşma kararı verilir. Fakat şiddet mağduru şiddet faili tarafından ev dışında bir yerde şiddete maruz kalmışsa ve bu kişiyle tekrardan karşılaşma tehlikesi bulunuyorsa, kişinin iş yerine bulunduğu bölgeye, okuluna ya da evine bağlı belli bir mesafeye kadar yaklaşmaması kararı verilir. Önüne tedbirlere başvurmak için şiddet mağduru ve şiddet failinin. Cinsiyetleri medeni durumları ya da aralarındaki ilişkinin niteliği önem taşımamaktadır. Şiddete maruz kalma ihtimaline sahip olan ya da şiddete uğrayan kişiler bu tedbir kararlarının alınması için gerekli yerlere başvuru yapabilmektedir.
